ORTEGA Y. GASSET

"Yaşam değişimdir; her yeni anda daha önce olduğumuzdan farklıyızdır, dolaysıyla asla değişmez bir kesinlikle kendi kendimiz olamayız. Ancak ölüm, yeni bir değişikliğin önünü alınca, insanı bir daha değişmeyecek bir kesinlikle kendi kendisine dönüştürür, onu sonsuza değin hareketsiz bir figür yapar; demek oluyor ki onu değişmeden kurtarır ve sonsuzlaştırır.

Çevremdekilerin yaşamsal deneyimlerinin akışını izlerim. O deneyimler birbirini izlerler. O izleyişte zamandır. Öyle ki ötekinin yaşamının aktığını gördükçe, yaşamsal zamanın aktığını, geçtiğini, görür gibi olurum, çünkü saatler sayılıdır. Uzun var olma uğraşı boyunca, her insanın yaşamı bir evrensel yaşlanmanın gösterisini izler. İnsanoğlu, ister öteki olsun ister ben olayım, belirlenmiş ya da saptanmış bir varlık değildir.

Varlığı zaten var olma özgürlüğüdür. Bunun sonucunda, insan yaşadığı sürece her zaman o ana değin olduğundan farklı olabilir. Yaşamsal bilgimiz açıktır, dalgalanmaya bırakılmıştır, çünkü o bilginin konusu, yaşam, insanda zaten hep yeni olanaklara açık bir varlıktır. Hiç kuşkusuz, geçmişimiz ağırlığını üstümüzde duyurur, gelecekte şöyle olmaktansa böyle olmaya özendirir, ama bizi ne zincirler, ne sürükler. İnsan ancak öldüğünde varlığı belirlenir. "